‘दर्पण’भूमीचे प्रतिबिंब
वालावल (ता. कुडाळ, जि. सिंधुदुर्ग) येथील लक्ष्मीनारायणाच्या अंगावरील वस्त्र आणि तुळशीच्या मंजिऱ्यांची माळ घातल्यानंतरच महाराष्ट्राचे दैवत असलेल्या पंढरपूरच्या विठ्ठलाचा आषाढी एकादशीचा उत्सव सुरू होतो. या लक्ष्मीनारायणाचे मंदिर असलेल्या वालावल गावाला म्हणूनच ‘आदिपंढरी’ म्हणून ओळखले जाते. या मंदिरात आषाढी एकादशीला होणारा उत्सव यंदा करोनामुळे मोजक्या उपस्थितीत होत आहे. आषाढी एकादशीच्या निमित्ताने, हे मंदिर आणि उत्सवाची माहिती देणारा लेख…
माणगाव : सिंधुदुर्ग जिल्ह्याच्या कुडाळ तालुक्यातील माणगाव हे दत्तावतारी श्री वासुदेवानंद सरस्वती टेंब्ये स्वामी महाराजांचे जन्मगाव. श्री देवी यक्षिणी ही माणगावची ग्रामदेवता. या श्री देवी यक्षिणीचा वर्धापनदिन सोहळा यंदा १२ आणि १३ फेब्रुवारी २०२३ (माघ कृष्ण सप्तमी आणि अष्टमी) रोजी साजरा केला जाणार आहे. त्या निमित्ताने विविध धार्मिक आणि सांस्कृतिक कार्यक्रमांचे आयोजन करण्यात आले आहे.
आज मार्गशीर्ष शुद्ध १४, बुधवार दिनांक ७ डिसेंबर २०२२ म्हणजेच श्रीदत्त जयंती. त्यानिमित्ताने बाळेकुंद्री (कर्नाटक) येथील अवधूत संप्रदायाविषयी विशेष लेख. सोबत माणगाव (ता. कुडाळ, जि. सिंधुदुर्ग) येथील वासुदेवानंद सरस्वती टेंब्ये स्वामी यांनी स्थापन केलेल्या दत्तमंदिरातील उत्सवाची क्षणचित्रे.
अत्यंत शांत व प्रसन्न वातावरण असलेली वेगवेगळ्या देवतांची विशाल मंदिरे हे कोकणाचे एक वैशिष्ट्य. कोकणाला देवभूमी म्हटले जाण्याचे कदाचित हेही एक कारण असावे. यापैकी अनेक मंदिरे जुन्या काळच्या अतिशय सुंदर अशा काष्ठशिल्प परंपरेचा समृद्ध वारसा आहेत. मंदिरांचे आयुष्य वाढवण्यासाठी त्यांचा जीर्णोद्धार करण्याचे ‘फॅड’ सध्या आले आहे; मात्र जुनी मंदिरे पाडून सिमेंटची मंदिरे उभी करणे म्हणजे हा अनमोल वारसा स्वतःहून उद्ध्वस्त करण्यासारखेच आहे. या पार्श्वभूमीवर, या विषयाचे अभ्यासक डॉ. नितीन हडप यांनी लिहिलेला, माणगाव (ता. कुडाळ, जि. सिंधुदुर्ग) येथील श्री यक्षिणी मंदिर आणि कोकणातील अन्य काही वैशिष्ट्यपूर्ण मंदिरांतील काष्ठशिल्पांची थोडी ओळख करून देणारा हा लेख
कुडाळ : विश्राम ठाकर आदिवासी कला आंगण चॅरिटेबल ट्रस्टचे लोककला जपण्याचे काम स्तुत्य आहे. त्याला अधिक चालना मिळाली पाहिजे. ठाकर आदिवासी कला आंगण हे एक पर्यटनस्थळ म्हणून नावारूपास यावे, असे उद्गगार कुडाळचे तहसीलदार अमोल पाठक यांनी काढले.
डाळ : ज्येष्ठ साहित्यिक पद्मश्री मधु मंगेश कर्णिक यांच्या ‘प्राप्तकाल’ या नव्या कादंबरीचे २५ मार्च रोजी प्रकाशन झाले. २८ एप्रिल २०२२ रोजी ते ९२व्या वर्षात पदार्पण करणार आहेत. याचे औचित्य साधून ‘कोकण मराठी साहित्य परिषद-सिंधुदुर्ग’तर्फे २८ मार्च रोजी कुडाळमधील संत राऊळ महाराज महाविद्यालयात ‘उन्हातले चांदणे’ हा विशेष कार्यक्रम आयोजित करण्यात आला होता.